We hebben de afgelopen 100 jaar ongekende economische groei meegemaakt

Het wereldwijde BBP, de meest geaccepteerde meting van economische vooruitgang, heeft explosieve groei laten zien. Het aantal mensen dat in extreme armoede leeft neemt al jaren af. In alle werelddelen is de gemiddelde levensstandaard verbeterd. En we kunnen langer van die levensstandaard genieten door de toegenomen levensverwachting.

Maar hoe is die groei tot stand gekomen?

De vindingrijkheid van de mens in combinatie met onze gedrevenheid om ons leven hier op aarde te verbeteren heeft een grote bijdrage geleverd. Een andere manier om ernaar te kijken is dat we als moderne mensheid ook hebben ingeteerd op de erfenis die we hebben ontvangen in de vorm van menselijk en natuurlijk kapitaal.

Dit beeld voelt waarschijnlijk niet goed, maar is wel hoe we de afgelopen 100 jaar naar onze wereld – naar zowel de natuur als de mensen – hebben gekeken.

Waar het op neerkomt is dat we veel hebben genomen en niet heel veel hebben teruggegeven

Dat is geen verwijt aan de generaties die ons voorgingen. Die hebben zich naar eer en geweten ingezet om ons leven hier op aarde beter te maken. Het is wel een ‘call to action’ voor alle generaties. We hebben ongelimiteerd grondstoffen onttrokken. We hebben de bodem gebruikt om steeds meer voedsel te produceren, zodat op dit moment 40% van alle landbouwgrond wordt aangemerkt als ‘zeer uitgeput’. Insecten hebben ons steeds bereidwillig geholpen met de bestuiving die we nodig hadden om fruit en groente te groeien, maar we hebben geen rekening gehouden met hun welzijn. Met serieuze consequenties. In sommige gebieden in Duitsland is de insectenpopulatie in 27 jaar met 76% afgenomen. We hebben ongeremd vis uit de zee gevist en de visstanden niet genoeg tijd gegeven om zich te herstellen. In 2018 zijn 90% van de vispopulaties ‘uitgeput, overbevist of maximaal bevist’.

Ook aan de mensenkant hebben we maximaal gebruik gemaakt van het menselijk kapitaal dat wereldwijd beschikbaar was. Armoede daalt al jaren, ondanks de groei van de bevolking. Maar de ongelijkheid groeit ook. Ondanks sterke economische groei zijn de inkomens van de onderste 90% sinds 1980 nauwelijks gegroeid. Over de hele wereld stellen mensen vrijwel hun hele menselijk kapitaal en hun talenten beschikbaar aan de productie van producten en diensten en ontvangen daarvoor veel minder dan wat door mensenrechten organisaties een ‘living wage’ wordt genoemd, oftewel het inkomen dat je nodig hebt om een waardig bestaan te hebben. In het ‘rijke’ westen hebben we ook een probleem, maar daar neemt het gebrek van investeringen in menselijk kapitaal anderen vormen aan, zoals depressie onder jongeren of burnout onder werkende volwassenen.

We hebben een andere manier van kijken nodig

Niets van het alles dat ik heb gezegd is nieuws. We weten dat heel veel dingen niet goed gaan in de wereld. Wat wel nieuw is, is een groeiend bewustzijn dat we de grote problemen niet gaan oplossen binnen de huidige economische modellen en dat we juist nieuwe modellen nodig hebben. We hebben een andere manier van kijken nodig.

Dit is het holistisch spectrum van impact investeren. Dit raamwerk is ontwikkeld door SVX Mexico, een impact investment boutique in Mexico, samen met een bredere groep van denkers en impact investeerders. Dit is slechts een van de vele pogingen om de wereld uit te nodigen om op een andere manier te gaan kijken. De vraag die dit raamwerk probeert te beantwoorden is hoeveel maatschappelijke waarde mijn investeringen onttrekken of creeeren.

Bedrijven die actief zijn aan de linkerkant zijn gebouwd rondom het gebruiken en onttrekken van menselijk en/of natuurlijk kapitaal terwijl bedrijven aan de rechterkant vooral menselijk en/of natuurlijk kapitaal creëren door te regenereren. Als we bijvoorbeeld kijken naar de CO2 uitstoot waar Shell in 2017 voor verantwoordelijk is (volgens haar eigen verslaglegging) en we dit berekenen tegen $40 / ton – een CO2 prijs die Shell zelf zegt intern te hanteren en aan de lage kant van de consensus ligt van de daadwerkelijke maatschappelijke kosten – dan zijn de maatschappelijke kosten van die CO2 uitstoot 1,4 keer groter dan de winst die Shell in 2017 boekte. Aan de andere kant creëert een investering van $100k in M-Kopa een maatschappelijke waarde die wij schatten op $360k. Nog een manier om te kijken naar dit model is om ons, vanuit een risico oogpunt, te realiseren dat een zeer groot deel van onze economie afhankelijk is van het onttrekken van natuurlijk en menselijk kapitaal. Zo is door de Britse organisatie ENCORE een analyse gedaan waaruit blijkt dat bedrijven binnen de FTSE 100 met een gezamenlijke marktwaarde van $1,6 biljoen die 80% van de marktwaarde van de index vertegenwoordigen een sterke of zeer sterke afhankelijkheid hebben van de hulpbronnen en ecosysteemdiensten die de natuur vrijwel gratis levert, maar die tevens eindig zijn. In andere belangrijke indices zal het niet veel anders zijn.

Het gaat dus om een andere manier van kijken en om nieuwe modellen

Degenen die vorig jaar met ons bij de Wire Winterparade waren zullen zich het mooie verhaal van Brent Harris (van Primal Pathways) herinneren. Een van zijn foto’s is mij het meest bijgebleven, niet omdat het de mooiste foto was maar om het indringende verhaal dat hij erbij vertelde.

Bomen zijn afhankelijk van de aarde, van de bodem waarin zij wortelen. Zij zijn zich hiervan bewust en springen zorgvuldig om met deze afhankelijkheid. Hoewel hun wortels vooral dienen om water en voeding uit de bodem te onttrekken, geven ze in tijden van droogte ook water af. Dit helpt de kleine beestjes, schimmels en bacteriën in de bodem om in tijden van droogte te overleven. Deze bomen begrijpen dat ze hiervan afhankelijk zijn om te overleven. De vraag aan ons allen is of wij in staat zijn om te begrijpen wat deze bomen begrijpen. Namelijk dat we met elkaar deel uitmaken van een levend systeem en dat ons geluk, onze gezondheid, en ons voortbestaan op aarde direct afhankelijk is van de gezondheid van al het leven op aarde.

Zoals gezegd is het holistisch spectrum slechts een voorbeeld van een nieuwe manier van kijken naar hoe we concepten als voortgang, groei en welvaart definiëren. Natural capitalism, regenerative capitalism, living planet thinking, Gaia economics, Doughnut Economics en Circularity zijn andere voorbeelden.

Dus… Wat kunnen we doen?

We zitten in een transitie. Steeds meer mensen realiseren zich dat het huidige systeem niet houdbaar is. Als je een spaarrekening hebt en alleen maar opneemt en niks terugstort dan is het op een gegeven moment op. Met menselijk en natuurlijk kapitaal is dat niet anders. We zitten in een transitie van onttrekken naar regenereren. We bewegen ons heel langzaam van links naar rechts op het holistische spectrum. Van enkel onttrekken naar herinvesteren in menselijk en natuurlijk kapitaal.

Je vermogen bewust inzetten is op dit moment een van de meest directe vormen om in menselijk en natuurlijk kapitaal te investeren. Dat kan er ongeveer zo uit zien als op het plaatje hierboven weergegeven. Dit zijn de Sustainable Development Goals (SDGs) die het dichts raken aan menselijk en natuurlijk kapitaal. Wat in dit overzicht ook zit verweven is de innige verbondenheid tussen menselijk en natuurlijk kapitaal. Het recente evaluatierapport van de VN over de voortgang op de SDGs gaf aan dat we niet ‘on track’ zijn om de 2030 doelstellingen te halen, EN dat de voortgang die we boeken op het sociale vlak, zoals vermindering van armoede, bedreigd wordt door de achteruitgang op ecologisch vlak. Bijvoorbeeld omdat de armste mensen het hardst geraakt worden door de gevolgen van klimaatverandering.

Investeringsvoorbeelden

Investeren in menselijk en natuurlijk kapitaal is wat we de afgelopen 3 jaren met Wire Group actief hebben gedaan. Zo heeft Rise Fund geinvesteerd in Dodla Dairy, een groot Indiaas zuivelbedrijf dat de ca 250.000 kleine boeren die melk aan hun verkopen meer zekerheid en respect bieden in de vorm van een betere prijs die direct op hun rekening wordt overgemaakt. Zo krijgen zij een betere vergoeding voor de inspanning (menselijk kapitaal) die zij leveren.

EcoEnterprises Fund investeert vanuit het inzicht dat mens en natuur innig met elkaar verweven zijn. Een van haar deelnemingen – Runa – werkt met de lokale gemeenschap om theeblaadjes te plukken uit het amazone gebied en te verwerken naar ice tea. De inkomsten voor de lokale gemeenschap gaan omhoog en tegelijkertijd wordt er geïnvesteerd in de bescherming van het Amazone gebied.

Het Medical Credit Fund verschaft leningen aan zorgondernemers in Afrika en helpt hun om de kwaliteit van hun zorg te verbeteren. De SafeCare kwaliteitsscore van gezondheidsvoorzieningen gefinancierd door het MCF is met 7% gegroeid sinds eind 2016 naar 79% in 2018.

Ananda Fund heeft geïnvesteerd in Auticon, een bedrijf dat mensen met autisme helpt om actief te zijn in de arbeidsmarkt op een manier dat ze hun talenten en menselijk kapitaal optimaal kunnen inzetten.

Wat neem je mee uit dit verhaal?

• Het huidige extractieve economische model is niet houdbaar
• We maken deel uit van EEN levend systeem
• Dit vraagt vooral om een andere manier van kijken en meer bewustzijn
• We moeten herinvesteren in menselijk en natuurlijk kapitaal om op een gezonde manier op aarde voort te bestaan
• Op dit moment is je vermogen bewust inzetten een van de meest directe vormen om in menselijk en natuurlijk kapitaal te investeren